Năm 1936, tiểu thuyết "Ba người bạn" của Remarque ra đời, kể về cuộc đời của những người lính thời kì hậu chiến khiến ông chính thức bị tước quyền công dân Đức vào năm 1938. Cụ thể, tác phẩm viết về giai đoạn hậu chiến tranh, nền kinh tế Đức kiệt quệ, lạm phát cả mấy ngàn phần trăm, người thất trận trở về không ai nương tựa và không biết tương lai như thế nào? Gottfried Lenz, Otto Koster và Robert Lohkamp là những hình ảnh tái hiện lại cho một tầng lớp, thế hệ bị bỏ đi ấy.

Họ trở về với phần tâm linh đã bị tàn phế quá nhiều, không quên được kí ức chiến tranh, bạn bè đã mất, không ai hòa nhập dễ dàng khi trở lại với đời sống hậu chiến. Các chiến hữu cũ tìm lại với nhau, cùng mở tiệm bán và sửa chữa xe cũ, sống lay lắt qua ngày. Rồi những lúc bù khú rượu chè với nhau, họ tìm được cảm giác an toàn, giống như trong hầm trú ẩn của chiến tranh, và bên ngoài đối với họ vẫn là chiến trường ác liệt. Họ phải chịu tất cả nỗi đau, mặc cảm mà xã hội không ai hiểu và thông cảm cho họ, trừ những người cũng ở đáy của tầng lớp nghèo hèn như họ. Họ cô độc và phải sống với cái cô độc đó.

Cuộc gặp gỡ giữa bộ ba Otto, Lenz, Lohkamp và Patrice Hollmann đã khiến cho tình bạn của họ trở nên thăng hoa. Vào một lần như mọi lần khi Karl, chiếc xe đua thần tốc dưới chiếc vỏ đặc biệt lỗi thời như cái hòm cổ lỗ, vượt mặt những chiếc xe luôn tìm cách bỏ xa nó, thì “cánh cửa thứ hai của chiếc Buick bật mở, một bàn chân nhỏ nhắn thò ra, tiếp theo là cái đầu gối xinh xinh, rồi một cô gái bước xuống, từ tốn đi về phía chúng tôi…”. Từ thế chiến thảm khốc tiêu hủy các giá trị truyền thống của nước Đức, chỉ còn lại tình bạn tồn tại. Một tình bạn vượt lên trên tình yêu khi Otto và Gottfried đã nhường Pat cho Robby. Rồi từ tình yêu quay trở về giá trị đích thực của tình bạn khi tất cả giúp Pat kéo dài sự sống, kéo dài hạnh phúc với Robby. Đến cuối cùng, Robby khi quá xót thương Pat-người thiếu nữ anh yêu bị nan y, căn bệnh nghĩ cho cùng cũng là hậu quả của chiến tranh, đang chênh chao giữa hai cõi sống chết, đã không còn có thể gọi nàng bằng từ ngữ nào thắm thiết hơn “bạn can trường, quả cảm của anh”.

Cuốn sách này khi đến với độc giả Việt Nam những năm trước năm 75 đã khiến cho người người say mê mệnh đề, “tình bạn vượt qua giới hạn sẽ thành tình yêu và tình yêu thăng hoa tới mức cao nhất sẽ thành tình bạn”.

Tài hoa của Remarque là đã không viết ra thành công thức mà bàng bạc trên khắp tác phẩm, người đọc cảm trên từng trang giấy, tình yêu và tình bạn hòa quyện này. Nhưng với Ba người bạn của Remarque, phải chăng bạn bè là hai từ quá là đơn giản. Bởi sự gắn bó, từng cùng sống chết nơi chiến hào của bộ ba Otto cùng những người đồng đội khác, và sau chiến tranh, họ lại tiếp tục ở bên cạnh nhau đối mặt với cuộc sống hậu thế chiến đầy ám ảnh, mất mát và đau thương. Bởi sự tham gia của Karl-chiếc xe đua thần tốc sát cánh cùng họ thực hiện những cú đua xe ngoạn mục mỗi tối trên đường phố giống như một chiến hữu. Bởi những nỗ lực cứu chữa cho Pat trong cuộc chiến với tử thần. Giữa một mặt trận nước Đức hỗn loạn hơn bao giờ hết, Remarque đã phác họa nên một bức tranh tình bạn lãng mạn và mơ mộng, tạo nên niềm hy vọng dù là mong manh cho những con người luôn thương nhớ về một thế gian bất biến. Cái thế gian chàng thanh niên Remarque đã vĩnh biệt khi vừa tròn mười tám niên hoa.

Với "Ba người bạn", nước Đức của Remarque không còn là những tòa nhà màu xám mà là một thành phố nhỏ với những bụi tử đinh hương, một góc giáo đường, những quán rượu nhỏ nép mình trong làn mưa lất phất. Đó là một nước Đức của tình cảm và mộng mơ, một nước Đức của nỗi buồn và cái đẹp.