Đọc tựa đề Mộ đom đóm, người đọc cứ ngỡ sẽ lạc vào một thế giới thơ mộng như trong truyện cổ tích. Nhưng không phải vậy. Bao trùm khắp truyện là cái đói hoành hành lấy hai anh em Seita và Setsuko. Cái đói đã khiến cho bà cô góa của 2 anh em xa lánh, khinh bỉ và ghét bỏ họ chỉ vì một túi gạo. Cái đói khiến Seita phải nặn mụn trứng cá bỏ nhân trắng nhờn vào miệng. Và có thể nói rằng, cái đói bắt nguồn từ chiến tranh tàn khốc. Chiến tranh đã gây ra biết bao đau thương và mất mát. Hai anh em đáng lẽ được hưởng một cuộc sống êm ấm trong một gia đình hạnh phúc, thì nay lại trở thành trẻ mồ côi và sống một cuộc sống khổ cực. Là nhà văn với ngòi bút hiện thực, Nosaka đã khắc họa đúng bi kịch của con người Nhật Bản trong chiến tranh thế giới thứ hai. Bi kịch khi hai anh em còn quá nhỏ mà đã mất cả cha lẫn mẹ. Bi kịch khi Setsuko phải chết vì suy dinh dưỡng. Bi kịch khi trước ngày chính phủ Nhật tuyên bố chính sách dành cho trẻ mồ côi, Seita lại qua đời. Tuy nhiên, vượt lên mọi điều khốn khổ đó là tình cảm anh em gắn bó, bền chặt và khăng khít giữa Seita và Setsuko.

Là một người anh trai, Seita luôn bao bọc, che chở và dành những điều tốt nhất cho Setsuko. Cậu thương em đến mức khi biết Setsuko cần bổ sung dinh dưỡng, cậu đã nghĩ đến việc cắt ngón tay để cô bé uống máu. Cậu thậm chí sẵn sàng để Setsuko ăn thịt cả ngón tay của mình nữa. Seita yêu em gái mình đến độ cậu đặt cược mạng sống của mình để lấy trộm lương thực cứu Setsuko khỏi cơn đói. Khi tiếng kẻng leng keng vang lên báo hiệu máy bay địch sắp đến, thay vì trốn vào hầm trú ẩn thì cậu lại cố gắng đào khoai và kiếm thức ăn cho Setsuko. Hay khi Setsuko qua đời, Seita vẫn đặt xác em mình lên đầu gối, vuốt ve mái tóc em và áp vầng trán lạnh ngắt vào má mình. Setsuko cũng rất yêu anh trai mình. Khi Seita bị bắt vào đồn cảnh sát vì ăn trộm lương thực của người dân trong vùng, Setsuko xoa lưng Seita đang khóc nức nở và không thôi gặng hỏi Anh đau ở đâu à? Hai anh em đều là những đứa trẻ ngoan ngoãn, ngây thơ và mạnh mẽ.

Đọc xong Mộ đom đóm, tôi tin rằng ai cũng nên ngẫm lại một lúc để cảm nhận về những đau thương mà hai anh em Setsuko và Seita phải trải qua nói riêng và những đứa trẻ mồ côi những năm 45 nói chung. Truyện tuy không có kết hậu nhưng lại ẩn chứa những chiêm nghiệm, suy ngẫm của nhà văn. Nosaka đã vẽ lại bức tranh một xã hội đầy rẫy những đói khổ, mất mát, đau thương của Nhật Bản thời bấy giờ. Nhưng hiện lên rực rỡ hơn cả là tình anh em đầy thấm thía...