Những mảnh đời đen trắng của Nguyễn Quang Lập xuất bản lần đầu tiên năm 1998, được đánh giá là một trong những tác phẩm xuất sắc, nhìn sâu vào những vấn đề gai góc bằng giọng văn chua chát, hài hước.

"Những mảnh đời đen trắng" là một tác phẩm mạnh và dứt khoát. Là cuộc xung đột giữa hai tầng lớp xã hội, hai quan điểm sống khác nhau. Giữa hai thế hệ già và trẻ, giữa lớp người có quá khứ oai hùng và lớp ngưới không được quyền có quá khứ. Giữa lớp bần cố nông làm chủ tập thể, làm chủ tình thế và lớp trí thức tiểu tư sản “đầu thai nhầm thế kỷ, bị quê hương ruồng bỏ giống nòi khinh”. Cả hai giai tầng đều đáng thương mà không đáng trách. Một bên có khả năng nhận thức mà không được sử dụng. Một bên không có khả năng mà phải gánh vác những công việc quá sức mình.

Ngay sau khi ra mắt, cuốn tiểu thuyết nhận được những luồng ý kiến trái chiều. Nhưng sau hơn 20 năm, giá trị của Những mảnh đời đen trắng đã ngày càng được khẳng định. Những mảnh đời đen trắng là cuốn tiểu thuyết đầu tay của nhà văn Nguyễn Quang Lập. Ngoài tiểu thuyết, Nguyễn Quang Lập còn là tác giả truyện ngắn, nhà biên kịch tài năng.