Trong “Chàng ngốc” của Dostoyevsky, tác phẩm khắc họa lý tưởng của một “cá nhân đẹp đẽ”, một người đàn ông luôn mong muốn hy sinh bản thân mình vì người khác. Hoàng thân Myshkin là một hình mẫu Chúa Kitô người Nga, người đại diện cho những giá trị mà Dostoyevsky cho là thiêng liêng và cao quý nhất: lòng vị tha, hiền lành, nhân hậu và tình anh em. Vì Dostoyevsky coi đam mê nhục dục vốn dĩ là ích kỷ, nên không có gì ngạc nhiên khi Hoàng thân Myshkin là một nhân vật hoàn toàn vô tính. Mặc dù nảy sinh tình cảm lãng mạn với Aglaya, nhưng anh ta lại phục tùng họ theo một lý tưởng cao đẹp hơn là lòng thương hại và lòng trắc ẩn mà anh ta thể hiện trong mối quan hệ của mình với Nastassya Filippovna. Đối mặt với “thế giới đen tối” của sự băng hoại và suy đồi đạo đức mà anh ta gặp trong xã hội, anh ta chắc chắn phải bỏ mạng.

Cuốn tiểu thuyết “Chàng Ngốc” trở nên hiện thực hóa những ý tưởng sáng tạo của Dostoyevsky, nhân vật chính của ông – Hoàng thân Lev Nikolayevich Myshkin, theo đánh giá của tác giả là “một người đẹp thực sự”, hiện thân của cái thiện và đạo đức Kitô giáo. Và chính vì lòng vị tha, nhân hậu và lương thiện, lòng nhân ái phi thường trong thế giới thượng lưu và thói đạo giả, Myshkin bị gọi là “thằng ngốc”. Hoàng thân Myshkin đã dành phần lớn cuộc đời mình trong cuộc sống ẩn dật, trước khi bước ra ánh sáng mà anh ta không biết mình sẽ phải đối mặt với sự vô nhân đạo và tàn ác khủng khiếp như thế nào. Lev Nikolayevich hoàn thành sứ mệnh của Chúa Giê-su KiTô một cách tượng trưng và giống như ngài yêu thương và tha thứ cho nhân loại. Cũng như Đấng Christ, ngài cố gắng giúp đỡ tất cả những người xung quanh ngài, ngài cố gắng chữa trị tâm hồn họ bằng lòng tốt và sự sáng suốt đáng kinh ngạc của mình.

Hình ảnh hoàng thân Myshkin là trung tâm của bố cục cuốn tiểu thuyết, tất cả các tuyến cốt truyện và các anh hùng đều được kết nối với nó: gia đình tướng quân Epantsin, thương gia Rogozhin, Nastasya Filippovna, Gania Ivolgin. Và cũng là trung tâm của cuốn tiểu thuyết là sự đối lập nổi bật giữa phẩm hạnh của Lev Nikolayevich Myshkin và lối sống theo thói quen của xã hội thế tục. Dostoyevsky đã có thể cho thấy rằng ngay cả đối với các anh hùng, sự tương phản này trông thật khủng khiếp, họ không hiểu lòng tốt vô bờ bến này và do đó sợ hãi nó.

Cuốn tiểu thuyết chứa đầy những biểu tượng, ở đây hoàng thân Myshkin tượng trưng cho tình yêu của người theo đạo Kito, Nastasya Filippovna tượng trung cho sắc đẹp. Nhân vật biểu tượng được sở hữu bởi bức tranh “Đấng cứu thế được gỡ xuống cây thập giá”, từ việc chiêm ngưỡng bức tranh, theo Hoàng thân Myshkin, người ta có thể mất niềm tin.

Như được miêu tả trong câu chuyện, sự mất niềm tin và tâm linh là nguyên nhân dẫn đến bi kịch xảy ra ở phần cuối của cuốn tiểu thuyết, tầm quan trọng của nó được xem xét theo những cách khác nhau. Tác giả tập trung sự chú ý vào thực tế là vẻ đẹp thể chất và tinh thần sẽ tàn lụi trong một thế giới chỉ đặt lợi ích vật chất vào cuộc sống.

Nhà văn đã nhận thấy một cách sắc xảo sự lớn mạnh của chủ nghĩa cá nhân và hệ tư tưởng “Napoléon”. Tôn trọng những ý tưởng về tự do cá nhân, đồng thời tin rằng sự cố ý không giới hạn dẫn đến những hành động vô nhân đạo. Dostoyevsky coi tội ác là biểu hiện tiêu biểu nhất của sự tự khẳng định chủ nghĩa cá nhân. Ông đã nhìn thấy trong phong trào cách mạng của thời đại mình là một cuộc nổi dậy vô chính phủ. Trong cuốn tiểu thuyết của mình, ông không chỉ tạo ra một hình ảnh về lòng tốt hoàn hảo ngang bằng với Kinh thánh mà còn cho thấy sự phát triển dần lên xúc cảm của các nhân vật, những người đã tương tác với Myshkin để tốt hơn.

Tóm lại, Chàng ngốc của Dostoyevsky là một tác phẩm hay, xứng đáng là một trong những tác phẩm kinh điển trong làng văn học thế giới.