Montesquieu (1689-1755), nhà tư tưởng chính trị, nhà triết học Khai sáng người Pháp. Ông được biết đến với các tác phẩm hướng tới tinh thần đấu tranh, xây dựng một xã hội không còn áp bức, bất công; một xã hội đem lại tự do, hòa bình cho toàn nhân loại. Tháng 10 năm 1748, Montesquieu cho ra đời tác phẩm Bàn về tinh thần pháp luật. Từ đó, tên tuổi của ông đặc biệt gắn liền với tác phẩm này, một ngọn đuốc trong khoa học xã hội, đã thắp lên thì không bao giờ tắt.

Bàn về tinh thần pháp luật là một trong những tác phẩm vĩ đại trong lịch sử triết học chính trị và trong lịch sử luật học. Mục đích cuốn sách, như chính tác giả đã nêu, là: Trình bày những nguyên nhân quyết định nền pháp lý cho mỗi quốc gia; trình bày sự phù hợp cần thiết giữa luật lệ và chế độ cai trị của một nước; trình bày những quan hệ giữa các luật lệ với nhau. Ở tác phẩm này, Montesquieu không nghiên cứu luật pháp như một nhà luật học thuần tuý, mà nghiên cứu cái hồn, cái tinh thần của pháp luật. Ông muốn khám phá cái trật tự cái quy luật trong mớ hỗn độn các luật pháp ở tất cả các dân tộc và ở mọi thời đại. Đây là tác phẩm mang tính triết học sâu sắc, trong đó luật pháp được giải thích từ nhiều khía cạnh khác nhau. Tác giả không chỉ bám vào mảng luật học khô khan mà còn diễn giải rất nhiều khía cạnh đi kèm trong mặt đời sống chính trị. Tác phẩm còn cung cấp cho chúng ta một lượng lớn kiến thức về đế chế Roman và nước Pháp hay các dân tộc Germain thời Trung Cổ, một số chương cực kỳ có giá trị như phần Hiến Pháp Nước Anh, hay phần bàn về ba chính thể Cộng Hòa, Quân Chủ, Chuyên Chế...Bất chấp những chỉ trích, đặc biệt là những ngăn cấm của Giáo hội thời bấy giờ, Bàn về tinh thần pháp luật của Montesquieu là một sự can đảm khi phản đối những lạm dụng, lên án mọi hình thức độc tài và đưa ra những kiến giải mới mẻ của thời đại, là nền tảng cho Cách mạng Pháp và sau này là mô hình nhà nước dân chủ Hoa Kỳ cũng như nhiều quốc gia khác.

Đã gần 300 năm trôi qua kể từ khi tác phẩm ra đời. Có những luận điểm của Montesquieu đã bị lịch sử vượt xa. Tuy nhiên, giá trị tư tưởng và đạo đức sâu sắc mà ông để lại trong tác phẩm vẫn còn đó và vẫn tiếp tục được phát triển cho đến ngày nay rất đáng để bạn dành thời gian để nghiên cứu và tìm hiểu.